“มังกรตายที่ปักกิ่ง” ปฐมเหตุแห่งการล่มสลายของราชวงศ์ชิง – เรื่องเล่าจากการศึกษาภาพเก่าของจีนที่ค้นพบในสยาม

“…มีภาษิตจีนกล่าวว่า “ความมั่งคั่งสืบทอดไม่ถึงสามรุ่น” คำกล่าวนี้ใช้ได้กับทั้งการสืบทอดธุรกิจครอบครัวและการสืบทอดความมั่งคั่งและมั่นคงของแผ่นดิน ในสมัยราชวงศ์ชิง มียุคสมัยที่รุ่งเรืองจนกล่าวกันว่าเป็นยุคทองครั้งสุดท้ายของศักดินาจีน คือรัชสมัยของพระเจ้าคังซี พระเจ้ายงเจิ้ง และพระเจ้าเฉียนหลง รวม ๓ รัชกาล ยาวนานถึง ๑๓๔ ปี

เรื่องของพระธิดา “สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ” ประจำ “สำนักเรียนเป็นวิทยาลัย” ของฝ่ายในรัชกาลที่ ๕

“…ในสมัยก่อนรัชกาลที่ ๖ ขึ้นไปนั้น ในพระบรมมหาราชวัง คือมหาวิทยาลัยของผู้หญิงเรานี่เอง และตามตำหนักพระมเหสี เจ้านายและเจ้าจอมก็คือพวกสำนักเรียนเป็นวิทยา (Colleges) ของผู้หญิง เพราะการเล่าเรียนทุกชนิด ตั้งแต่อ่านเขียน เย็บเสื้อผ้า ปักสดึง ร้อยดอกไม้ ปอกลูกไม้ ทำกับข้าวของกิน ทั้งฝึกหัดกิริยาวาจา จะเรียนได้จากในวังทุกสิ่ง

พระราชสาส์น “ขอคำนับเจริญทางพระราชไมตรี” ถึงกรุงฝรั่งเศส ที่ส่งไปพร้อมเครื่องมงคลราชบรรณาการจากรัชกาลที่ ๔ กล่าวถึงอะไรบ้าง ?

พระราชสาส์นพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามกุฎ พระจอมเกล้าเจ้ากรุงสยาม
พระราชทานไปยังกรุงฝรั่งเศส ปี จ.ศ. ๑๒๑๘*

“…พระราชสาส์น ในสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ พระเจ้ากรุงรัตนโกสินทร์มหินทรายุทธยา ขอคำนับเจริญทางพระราชไมตรี มายังสำนักสมเด็จพระเจ้านโปเลียนที่สาม อัมเปรอ……ผู้เป็นเจ้าเป็นใหญ่ในพระราชอาณาจักรกรุงฝรั่งเศสให้ทรงทราบ